Giữa trưa, đồng quê khô khốc một mùi rơm rạ. Nắng gắt chớm sang hạ. Lúa còn chưa kịp khô, rơm chưa kịp cháy hết, tàn tro còn màu đen sì dưới chân. Thì lúc đó một mùa làm đồng mới lại giục giã những bước chân chộn rộn của người nông dân chân lấm tay bùn.
Ruộng lầy, ngập hơn nửa bước chân người. Mùi bùn thơm rơm vương vấn đôi chân mãi không rời. Từng cuốc được khơi lên để làm sạch ruộng đồng. Nước mương quý giá đang được chắt chiu cho vụ mùa khát nắng, vụ hè thu. Bốn bề ai nấy đều ra đồng, còn tôi và từng cuốc vẫn lặng lẽ nhịp đều khua trên màu đất quê hương. Hồn đồng xa xưa cũ kĩ cứ thấm từng nhịp vào khắp trong người, đưa ta về với đồng. Đôi chân tê cứng, hai tay nắng trĩu trên sự cực nhọc bốn mùa bán lưng cho đất, bán lưng cho trời. Nắng rọi thẳng vào mắt, hắt vào vai, gió gào, nước nóng, thế nhưng ai cũng vui vẻ trên đồng, mặc kệ chân đứng đá mềm, bởi số phận của họ đã gắn chặt với cánh đồng quê hương. Hiu hiu gió gọi mây đến che ánh mặt trời, cho bóng mát phủ từng mảnh đời lam lũ.
Có một làn khói bay qua, phủ kín cánh đồng. Những cọng rơm cuối cùng được đốt lên, làm lòng người nao nao. Bức tranh đồng quê ngày càng đẹp bởi gió, bởi khói, bởi bóng người luôn luôn lắng nghe tiếng gọi mùa đồng mới. Hoa sim tím ngát đưa hương hồn xuống đồng, nhánh mua bên bờ cũng tím buồn, hoa sen đầu làng xoa tan mùi bùn, đưa ánh nắng rực rỡ trên giọt sương ban mai còn đọng lại.
Muôn đời vẫn như thế, vẫn cuốc, vẫn cào, vẫn khủa, vẫn gieo, vẫn mạ non mầm lúa. Rồi đây, đồng quê sẽ bát ngát một màu xanh của lúa non, rì rào đong đưa theo gió. Có vướng bận gì. Bước chân của người vẫn như thế, vẫn quay quắt với ruộng với đồng. Để tránh giáp hạt vào những ngày mưa thì vụ hè thu là rất quan trọng. Vì thế ai cũng phát quang, làm cỏ rất kì công, đảm bảo đất toả thơm nồng cho mầm lúa mới nhú lên. Vụ mùa mới ngày càng tấp nập để đảm bảo lịch thời vụ. Nhanh hơn.
Làm ruộng lầy, phải chắc tay cuốc. Sống còn với mùa qua những mùa hoa, luôn thay đổi sắc màu. Cuốc từ sáng đến chiều, cũng chỉ mong có con cá, con lươn nào mắc cạn. Ngay từ đầu mẹ tôi đã chuẩn bị sẵn một chiếc bình nhỏ, có lươn có cá là bỏ vào. Cuốc càng sâu càng kĩ, lươn càng dễ bị phát hiện. Những chú lươn trơn lởn dưới sâu đất bùn nhanh chóng được đôi tay thoăn thoắt của mẹ tôi tóm gọn. Những chú cá nhét không thể chịu được cái nóng của nước nên cứ nổi lên, tóm luôn là có bữa trưa cá đồng tươi ngon. Một trái thơm, vài con lươn, con cá là có ngay một nồi canh chua. Phải ăn mới có sức làm tiếp…